چشم اندازی به وضعیت شيعيان يونان
به قلم: محمدرضا پاکروان
(سرپرست رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در یونان)
مذهب در یونان
حدود 94% مردم یونان مسیحی و پیرو کلیسای ارتدوکس شرقی هستند. کلیسای یونان ادعای رهبری جامعه ارتدوکس جهان را دارد و زیر نظر یک اسقف اعظم فعالیت می کند.
قانون اساسی یونان، آزادی کامل مذهب به رسمیت شناخته شده اما تشویق به تغییر مذهب و مداخله درامورکلیسای ارتدکس یونان ممنوع است. علیرغم این که بسیاری ازمردم یونان مذهبی هستند و از سایر کشورهای اروپایی، پایبندی بیشتری به مذهب دارند اما با هجوم فرهنگ غربی، نوعی مشی غیر مذهبی، در حال رشد است.
موضع رسمی کلیسا در مقابل مسایل اجتماعی و فرهنگی محتاطانه و میانه روانه است؛ اما اختلاف نظرهای قابل توجهی بین روشنفکران مذهبی و اعضای روحانی کلیسا وجود دارد.
سابقه اسلام در یونان
ورود اسلام به کشوریونان سابقه ی هزارساله دارد.هنگامی که مسلمانان درسال 653 میلادی جزیره "رودوس" را فتح کردند، اسلام بتدریج در این جزیره و نواحی اطراف آن گسترش یافت و470سال دراین منطقه حضورداشت.
در سال1922، یک چهارم جمعیت کشور یونان را مسلمانان تشکیل می دادند؛ اما شعله ورشدن جنگ میان ترکها ویونانی ها و گسترش فضای کینه و نفرت میان این دو کشور، منجر به سرکوبی و آزار مسلمانان مقیم یونان گردید.
مسلمانان یونان
هم اکنون مطابق آمار دولتی130هزار مسلمان دریونان وجوددارد که 3/1% کل جمعیت یونان را تشکیل می دهند و اکثراً به زبان ترکی و لهجه پوماک صبحت می کنند. بیشتر این مسلمانان ترک تبار بوده و درشمال یونان در شهرهای "اکسانتی"، "کومتینی"، "دیدي موتیخوس" و "الکسندروپلی" در نزدیکی مرزهای ترکیه زندگی می کنند. این مسلمانان از زمان حاکمیت عثمانی در یونان باقی مانده اند و مانند بقیه ترک تباران و به اهل بیت(ع) علاقه خاصی دارند.
البته آمارغیررسمی، تعداد مسلمانان راحدود 200 هزارنفراعلام می کند. هم اکنون درپارلمان یونان، دو نماینده از مناطق مسلمان نشین حضوردارند. البته این نمایندگان نه بعنوان نمایندگان مسلمانان،بلکه به عنوان نمایندگان احزاب اصلی این کشور از مناطق مسلمان نشین، به پارلمان راه یافته اند.
مفتی هاي شهرهای شمال یونان توسط دولت یونان انتخاب و به رسمیت شناخته می شوند که مسئولیت اداری شهروندان مسلمانان این منطقه راعهده دار هستندوداراي مساجد زيادي در این مناطق شمالي مي باشند. در سال گذشته «آقاي دكتر ياشار شريف داماداوغلو» مفتي ايشان به ايران مسافرت نموده و در "كنفرانس وحدت اسلامی" شركت نمود.
تعداد نسبتاً زیادی مسلمان پوماکیس دراین منطقه وجود دارند که یونانی هستند و گفته می شود که از زمان دوران عثمانی دریونان باقی مانده اند. این مسلمانان از اعقاب طرفداران «علی پاشا» ـ یکی از عوامل عثمانی که به رغم عدم اعلام رسمی، شیعه بوده و با دولت عثمانی دارای اختلافاتی بوده است ـ هستند لذا شیعه و یا علوی می باشند.
شيعيان یونان
براساس آمار غير رسمي شیعیان مقیم یونان حدود هفت هزار نفر برآورد می شوند که بیش از90درصد آنان درشهرآتن پایتخت یونان و بقیه در شهرهای بزرگ وكوچك اطراف آتن و یا دیگرشهرهای این کشورحضورو به کاروزندگی اشتغال دارند. شیعیان دارای دوانجمن بزرگ رسمی درشهر آتن می باشند و یک نمازخانه درشهر وابسته به انجمن جعفری درشهر" تیون" واقع درجنوب و غرب یونان دارند.انجمن شیعیان تحت عنوان انجمن جعفری شیعیان پاکستانی بزرگترین انجمن شیعی درشهر آتن پایتخت یونان می باشد ودرجنوب وغرب شهر آتن درمنطقه پریستری مستقربوده وبه فعاليت هاي مختلف مي پردازند.
انجمن گلزار زینب (س) واقع درغرب شهر آتن مستقر است و دومین انجمن بزرگ شیعیان محسوب می شود. این دو انجمن بیش از 10سال سابقه فعالیت رسمی دریونان دارند ومحل برگزاری دعای کمیل، اقامه نماز جماعت، مراسم و اعیاد مذهبی وديني از قبیل برگزاري نمازعید سعید فطروفعالیت های آموزشی و دینی برای شهروندان پاکستانی مقیم شهر آتن محسوب می گردند.اين انجمن ها داراي خبرنامه و روزنامه هستند كه اخبار و فعاليت هايشان را به سمع و نظر ديگران مي رسانند.
علاوه براین دوانجمن بزرگ، انجمن مهدیه شيعيان افغانی های مقیم یونان نیز فعال است وازنظر تعداد افرادی که دربرنامه های مذهبی دراین محل تجمع می کنند، ازدو انجمن ذکر شده، بیشترمی باشند. در این انجمن، مراسم دعای کمیل، نمازهاي جماعت، آموزش قرآن، احكام و معارف اسلامي ودیگر برنامه ها و اعیاد مذهبی با حضور تعداد زیادی ازشهروندان شیعه افغانی برگزارمی شوند، برنامه های آموزش مسایل مذهبی وفرهنگی افغانستان نیزدراین محل نیز برگزار می شوند. اين انجمن هم داراي يك وب سايت است كه اخبارش را درآنجا انعكاس مي دهند. شايان ذكر است درمراسم هاي ايام محرم بويژه درعزاداري هاي تاسوعا و عاشورا بيش از سه هزار نفر در این مراسم معنوي شركت مي كنند.
خوشبختانه هر سه انجمن بزرگ مستقردرشهرآتن پایتخت یونان و انجمن کوچکی دریک از شهرهاي دیگر(تيون) دارای اختلافات جدی بین خود نیستند و با رایزنی فرهنگی دارای ارتباطات خوبی هستند ورایزنی بااجرای برنامه های مشترک، شركت و سخنراني در مراسمهاي آنان،اهداء کتاب و اقلام فرهنگي و مذهبي ازاین انجمن ها حمایت می نماید.
امسال برای اولین بار نمایندگان جامعه شیعیان مقيم يونان، سنی ها و اعضای انجمن مسلمانان يونان به همراه وابسته فرهنگی کشورمان برای استهلال ماه مبارک رمضان به رصدخانه بزرگ مرکزی شهر آتن مراجعه کردند. همچنین برای اولین بار نیز مراسم عید سعید فطر در محل جديدرایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی با حضورایرانيان، شیعیان دیگرکشورها و هیاتی ازنمایندگان انجمن مسلمانان یونان بهمراه «آقاي نعيم القندور» ریيس انجمن مسلمانان يونان به طرز با شکوهی برگزارگردید که این نشان ازهمکاری مستمر و صميمي رایزنی فرهنگی با همه مسلمانان بويژه شيعيان مقیم شهر آتن دارد.
آتن ؛ شهر بی مسجد
آتن، تنها پایتخت اروپایی است که فاقد مسجد است. با نزدیک شدن زمان برگزاری المپیک 2004 در آتن، دولت یونان و کلیسای این کشور، موافقت خود را با ساخت مسجد اعلام داشتند اما تاکنون به بهانه های مختلف، چنین امری تحقق نیافته است.
اما در این شهر 6 نمازخانه وجود دارد که مسلمانان مقیم، حضوری فعال در آنها دارند. مدیریت این نمازخانه ها عمدتاً با عربها (فسطینی، سوری و مصری) است. پاكستانيها و افغانيها هم نمازخانه هایی دارند.
شیعیان پاکستانی در بندر بزرگ "پیرآوس" و نیز درحومه ی آتن، دارای دو نماز خانه به نام های "گلزار زینب" و"انجمن جعفری" هستند و هر هفته روزهای شنبه، برنامه های مختلفی با حضور صدها تن از کارگران پاکستانی برگزارمی نمایند (در یونان، جمعه روز کاری است).
انجمن مسلمانان یونان ودیگر نمازخانه های مقیم یونان نيزمتعلق به برادران اهل تسنن می باشند که به استثنای انجمن مسلمانان یونان که بزرگترین انجمن مسلمان مستقردرشهر آتن می باشد و با مسؤولان یونانی برای ساخت واحداث مسجد رسمی دراین شهردرارتباط می باشد،رابطه خوبی نيز با رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران دارد.
رایزنی ایران ؛ محل عبادت مسلمانان
پس از اجاره ساختمان جديد رايزني فرهنگي جمهوری اسلامی در آتن در ابتداي سال 1390و وجود فضاي مناسب براي فعاليت هاي ديني و فرهنگي، براي اولين بار امسال نماز پرشكوه عيد سعيد فطر با حضورجمعي ازهموطنان، شيعيان ومسلمانان ديگر كشور هاي مقيم آتن ـ بويژه تعدادي از برادران سني و رؤساي انجمن هاي مسلمانان و شيعيان به همراه خانواده هايشان ـ در حياط رايزني فرهنگي و به امامت «حجت الاسلام والمسلمين حاج شيخ رضوانعلي مسيبي» از اساتيد و مبلغين برجسته حوزه علميه قم با شكوه خاصي برگزار شد.
ضمناً برگزاري دعاي كميل درهرشب جمعه درسالن حضرت فاطمه زهرا(س) رايزني فرهنگي براي عموم برگزارمي شود. مراسم هاي ديني ومذهبي نيزبا حضورعامه مسلمانان وهموطنان ايراني مقيم درمناسبت هاي مختلف درطول سال با شورخاصي درسالن اجتماعات رايزني فرهنگي برگزارمي شود.
در نهايت بايد از این همه لطف الهي به درگاهش سجده شكر به جاي آورد و قدر این نعمات آسماني را دانست.
............................
